
Cursus: De Kruistochten, Gouda, Gouda
De erfenis van de negentiende eeuw
In de negentiende eeuw, toen de Europese koloniale machten steeds meer aanwezig waren in het Nabije Oosten, groeide ook de belangstelling voor de Kruistochten. Voor zowel de Europeanen als de bewoners van het Ottomaanse Rijk was het een herinnering aan een eerdere kennismaking. Beide partijen zagen het als een conflict tussen christendom en islam. En zo wordt het nog altijd getypeerd.
Maar het feitelijke verhaal is veel complexer en veel interessanter. Christenen en moslims bestreden elkaar, maar al vóór de inname van Jeruzalem in 1099 hadden ze ook samengewerkt. Die ambiguïteit zou er blijven. Er was wederzijds onbegrip, maar ook culturele uitwisseling. Er was geweld maar ook ridderlijkheid. Er waren schoften en helden. En er waren allerlei verschillende partijen met verschillende belangen.
De Kruistochten worden wel gepresenteerd als een episode uit een eeuwige geschiedenis van confrontatie tussen Oost en West. Dat is het negentiende-eeuwse frame, dat is de giftige erfenis. Wie echter in meer detail kijkt, ziet een periode die veel fascinerender is.